Medya Engellilerle İlgili Tespit Yapıyor Çözüm Önerilerini Görmüyor

[melleseferi]

Medya Engellilerle İlgili Tespit Yapıyor Çözüm Önerilerini Görmüyor



3 Aralık’ta engellilerin sorunlarına dikkat çekmek ve çözüm üretmek amacıyla düzenlenen çok sayıda panel, toplantı, ziyaret gibi çeşitli etkinlikler; siyasi gündeminin yoğunluğuna rağmen medyada da “geniş” yer buldu. Büyük puntolarla başlıklar atıldı, fotoğraflar büyütüldü ama sorunlar hemen her dönemde olduğu gibi yine geçiştirildi…

Örneğin bazı gazete ve internet sitelerinde “engellilerin sorunları dinlendi” diye başlıklar vardı ancak sorunlarının ne olduğunu haberin sonunda, o da bir cümleyle, “nitelikli öğretmen olmadığı için çocuklar okula gidemiyor” diye yazılınca anlamak mümkün oldu.   

Bazı dernek, vakıf ve üniversitelerin  “Engelsiz yaşamda biz de varız” etkinlikleri ise medyada magazinel bir boyut kazandı. Bir rektörün empati amaçlı gözlerini bağlayarak toplantı salonuna girmesini öne çıkartıp, haberin merkezine oturtunca haliyle engellilerin değil, engelsizlerin engellilerle nasıl var olacağı daha “anlaşılır” hale geldi.

Sorun yaratıcılık değil, ayrımcılık

Söylemek istediğim şu: Medya engellilerle ilgili sürekli durum tespiti yapıyor ama sorunlara ilişkin çözüm önerilerini görmüyor. Engellilerle ilgili toplantılarda görüş bildiren bazı akademisyenlerin görüşlerine yer verilmediği için bu sorunları nasıl aşacağımıza ilişkin önerileri bilmiyoruz.

Bazı sorunların çözüleceğine, giderek büyümesinde elbette medyanın da rolü var. Medya engellilerle ilgili yayımlanan raporlara, çözüm önerilerine, akademisyen ve uzmanların çalışmalarına neredeyse hiç yer vermiyor.

Engellilik üzerine yüksek lisans yapan Nilay Vardar Bianet’te şöyle diyor:  “Engeline rağmen yaptı’, ‘Yaşama sevinci engel tanımadı’, ‘Engelleri bir bir aştı’, ‘Engellilerin azmi göz doldurdu’… Söz konusu engelli bireyler oldu mu, Türkiye medyasında atılan başlıklar yukarıda saydıklarımın ötesine geçemiyor. Keşke mesele sadece yaratıcılıkla ilgili olsaydı ancak esas sorun ayrımcılık.”

Medya dili kılavuzu

Durumumuz bu olunca Engelli Kadın Derneği de “Engelli Ayrımcılığına Karşı Medya Dili Kılavuzu” hazırladı. Örnek haberler ve çeşitli tablolar ile hazırlanan rehberden öne çıkan bölümler şöyle:

“Her şey dilde başlar” düsturuyla öncelikle “özürlü”, “mağdur”, “muzdarip”, “malul”, “hasta” ya da “tekerlekli sandalyeye bağlı / mahkum” gibi ifadelerden kaçınılmalı.

“Engeline rağmen başardı” gibi ifadeler kullanarak kahramanlaştırma söyleminden vazgeçilmeli. Bu dil engelli olmayı bir çeşitlilik değil, aşılması gereken bir sorun olarak ortaya koyuyor.

Engelli bireyler haberde kahraman değilse mutlaka mağdurdur. Engelli bireyin yaşamını dramatize eden mağdurlaştırma söyleminden vazgeçilmeli. Haklar perspektifi yerine “yardım temelli anlayış” pekiştirilmemeli.

Engelli bireylerin yaşadıkları ayrımcılıkla ilgili haber yaparken haberin öznesi olarak deneyimlerine yer verilmesi, sorunları ve çözüm önerilerini kendilerinin ifade etmeleri için alanlar açılmalı.

Engellilere tek ve homojen bir grup olmadığı bilinciyle yaklaşılmalı.

Medyanın kendisi de erişilebilir olmalı. Medya teknolojileri görme ve işitme engelli bireylerin yararlanabilmesi için uygun hale getirilmeli.

Engelli bireylerin yaşadıkları sorunların yapısal nedenlerine odaklanan haberler yapılmalı. Yazan / Belma Akçura

10.12.2017 - Milliyet


Etiketler : Gecelerden bir gece uyanırsın apansız Uzaklarda elemli,garip bir kuş öterse Bir ceylan ağlıyorsa dağlarda yapayalnız Ve bir gün kabrimde bir sarı çiçek biterse Bil ki seni seviyorum öMeR