Her 10 Yaşlıdan Altısı Hak İhlali Sonucu Ölüyor

[kayseriengelliler]

Her 10 Yaşlıdan Altısı Hak İhlali Sonucu Ölüyor



Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği’nin Yaşlılara Yönelik Şiddet ve İhlallerin İzlenmesi Raporu’na göre, 2024’ün ilk dört ayında 378 yaşlı şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılığa uğradı. Türkiye’de neredeyse her 10 yaşlıdan altısı yaşadığı hak ihlali sonucunda yaşamını yitiriyor.

Derneğin düzenli aralıklarla hazırladığı rapor, medyaya yansımış haberlerin günlük taranmasıyla elde edilen verilerin analizlerine dayanıyor. Rapor ülkedeki yaşlıların ciddi hak ihlalleri yaşadığını ve onları koruyamadığımızı bir kez daha gösterdi.

Son 36 ayın ölüm rekoru

Yaşlılara yönelik hak ihlali vakalarının 101’i ocak, 90’ı şubat, 97’si mart ve 90’ıysa nisanda yaşandı. İzleme araştırmasının bulguları çok çarpıcı bir gerçeği daha ortaya koydu. Tüm hak ihlali vakalarının yarısından fazlası (yüzde 58) ölümle sonuçlanmıştı. Son 36 ay içinde yaşlılara yönelik hak ihlallerinin sonuçları dikkate alındığında, bu şimdiye kadar tespit ettikleri en yüksek oran.

Büyük şehirlerde yaşamak yaşlılar için de zor. En fazla hak ihlalinin yaşandığı kentler arasında ilk sırada 29 ihlalle İstanbul geliyor. Antalya’da 27, Aydın’da 18, Bursa’da 15 ve Muğla’da 14 hak ihlali tespit edildi. Yaşlılara yönelik olarak İstanbul’da yaşanan hak ihlallerinin üçü, Antalya’da 17’si, Aydın’da 10’u, Bursa’da 4’ü ve Muğla’daysa 10’u ölümle sonuçlanmış.

Yaş yükseldikçe, hak ihlali artıyor

Tüm hak ihlallerinin yüzde 36’sı yaşlı kadınlara yönelik şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılıklardan oluşuyor. Hak ihlallerinin yüzde 55’inde ise yaşlı erkekler şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılıklarla karşılaşmış. Tüm vakaların yüzde 9’unda yaşlı çiftler mağdur. İki vakada ise cinsiyet belirtilmediği için tespit yapılamadı.

Hak ihlalleri 47 ile 90 yaş arasındaki insanlara yönelik gerçekleşmiş. 59 vakadaysa yaş belirsizdi. Yaşı belirtilmeyenler ‘yaşlı adam’, ‘yaşlı kadın’, ‘yaşlı vatandaş’, ‘yaşlı şahıs’, ‘talihsiz yaşlı kadın’, ‘talihsiz yaşlı adam’ olarak bildirilmişti.

Şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılıkların yüzde 14’ü 64 yaş altındaki yaşlılara yönelikti. 65-74 yaş grubundakilerin oranını yüzde 38 ve 75 yaş üzeri yaşlıların oranını da yüzde 48 olarak tespit edildi. Tüm hak ihlallerinde ortalama yaş 74. Bu verilere göre, Türkiye’de en yaşlılar daha fazla hak ihlaline uğramışlardı.

‘Şüpheli ölen’ 77 yaşlının tümü yoksul

Yaşlılar en fazla ihmal sonucu gerçekleşen trafik kazalarıyla karşılaştılar (98 yaşlı). Yaşlıların yaya geçidi kullanırken yaşadığı trafik kazaların sayısı bir hayli yüksek. İkinci sırada şüpheli ölümler yer alıyor. Toplam 77 şüpheli ölüm tespit edildi. Şüpheli ölümler, doğal olmayan yollarla gerçekleşmiş ve adli incelemesi devam eden can kayıplarından oluşuyor. Her ay şüpheli ölümler ilk üç hak ihlali arasında yer alıyorlar. Bu vakalarda yaşlıların genellikle kamusal alanlarda cansız bedenleri bulunuyor. Şüpheli ölümlerde dikkati çeken en sarsıcı yanlarından birisi de vakaların tamamının yoksul yaşlılardan oluşması.

Üçüncü sırada yangınlar geliyor. İhmal nedeniyle gerçekleşen yangınların sayısı 45’ti. Yalnız yaşayan ve çoğunlukla yoksul yaşlıların karşı karşıya kaldığı yangınlar dikkat çekti.

Kayıp (28 yaşlı) ve ihmal sonucu (27 yaşlı) gerçekleşen düşme kazaları da ilk beş hak ihlali arasında sayılıyor. Ardından dolandırıcılık (17 yaşlı), fiziksel şiddet (14 yaşlı), cinayet (13 yaşlı), bakım ihmali (9 yaşlı), hayvan saldırısı (9 yaşlı) ve iş kazası (8 yaşlı) geliyor. Geri kalan hak ihlalleri ‘diğer’ kategorisi altında toplandı. Bunlar da cinsel saldırı, hırsızlık, gasp, intihar, zehirlenme, taciz ve silahlı saldırıdan oluşuyor.

13 cinayet birinci derece yakınları tarafından işlendi

Raporda hem yaşlı kadınlar hem de erkekler arasında yüksekten düşme, yangın, trafik kazası, kayıt gibi doğal olmayan nedenlerle ölümler yaygın biçimde devam ettiğine dikkat çekiliyor. 104 yaşlı insan bu nedenle yaşamını yitirdi. Ayrıca 13 cinayet vakasında yaşlıların can güvenliği hakları da ihlal edildi. Cinayet vakalarında altı yaşlı kadın ve altı yaşlı erkek birinci derecede yakınları tarafından öldürüldü.

Yoksul yaşlıların, bilhassa duş ve engelli yaşlı kadınların karşılaştıkları şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılıkların tamamının yapısal faktörler nedeniyle ortaya çıktığı belirtilen raporda şu görüşlere yer verildi: “Yaşanan kayıpların büyük bir kısmının alınacak tedbirlerle önlenmesi mümkün. Yaş dostu çevre hizmetlerinin sunumuyla yüksekten düşme, çarpma, yangın, iş kazası ve benzeri vakaların önlenebileceği öngörülüyor. Ayrıca şiddet ve ihmali engellemek için yetkili kurumların denetimlerinin arttırılması da şart.”

Yaş ayrımcılığını bilmek lazım

Raporda ayrıca yargı mensuplarının ve kolluk güçlerinin etkin soruşturma yürütmesi için yaş ayrımcılığı konusunda donanımlı olmaları gerektiği vurgulandı: “Şüpheli ölümler genelinde ‘yaşlıydı, zaten yaşamını yitirecekti’ önyargısı nedeniyle etkin soruşturma ve takip yapılamadığı yönünde bildirimler alıyoruz. Birkaç kişinin iyi niyetiyle ya da bir kurumun dikkatiyle yaşlılara yönelik hak ihlallerinin engellenmesi mümkün değil. Yasal düzenlemelere ihtiyaç duyduğumuz kadar, yasaların etkin uygulanması da gerekiyor.”

Sandığımız gibi değil!

Öte yandan dernek başkanı Doç. Dr. Özgür Arun, yaş ayrımcılığının Türkiye’de gittikçe yaygınlaştığını söylüyor:

“Antalya Yaşlılık Araştırması’nın 2013, 2016 ve 2020 dönemlerindeki verileri yaş ayrımcılığının yüzde 3,5’ten, yüzde 7’ye ve son olarak da yüzde 10’a yükseldiğini göstermişti. Nitekim Covid-19 salgını sırasında Raoul Wallenberg Enstitüsü Türkiye Programı desteğiyle Türkiye genelinde gerçekleştirdiğimiz son çalışmada yaş ayrımcılığı yüzde 8 düzeyine ulaşmıştı. Araştırmalarım sırasında Türkiye’de yaşlılara karşı sergilenen şiddet, ihmal ve istismarın tekil vakalardan oluşmadığını fark etmiştim. Hak ihlallerinin sistematik olarak gerçekleştiğini söylediğimde kamu idarecilerinin müstehzi bir biçimde benim meseleyi abarttığımı düşündüklerine, ‘Türklerin yaşlısını koruyup kolladığını’, ‘yaşlıya karşı saygısının Türk kültürünün vazgeçilmez parçası olduğunu’ söylediklerine çokça tanık oldum. Oysa çoğu zaman istisna olarak görülen bu ihlaller oldukça yaygındı. Hatta belirli bir döngü içinde gerçekleşiyordu. Bu gözlemler Senex İzleme Çalışmasını başlatmak için beni harekete geçiren en önemli nedenler oldu.”

Kaynak: Diken

Engelli ve Yaşlı Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği Türkiye Yaşlılara Yönelik Şiddet ve İhlallerin İzlenmesi Raporu kayseri de Bir ilk Kiralık Akülü Tekerlekli Sandalye Kayseri de Kiralık Tekerlekli Sandalye Kayseri de Kiralık Çocuk Tekerlekli Sandalyesi 0544 716 20 45