Kırık Dökük Protezlerle Hayata Tutunma Savaşı

[melleseferi]

Kırık Dökük Protezlerle Hayata Tutunma Savaşı



Protez ve ortez fiyatları her geçen yıl artıyor. Ancak, SGK protez ve ortezler için ödediği ücreti yaklaşık 10 yıldır değiştirmedi. Bu nedenle ortaya çıkan binlerce liralık farkı kendi cebinden ödeyemeyen engelli yurttaşlar ya kırık ve bozuk protezlerini kullanmak zorunda kalıyor ya da evlerinden çıkamıyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), protez ve ortez ücretlerinin tamamını karşılamadığı için engelli yurttaşlar kırık veya bozuk protezlerini kullanarak sokağa çıkmak zorunda kalıyor. SGK’nin protez ve ortez ücretlerine 10 yıldır artırmadığı ve sadece bir miktarını karşıladığını belirten engelliler, “Param olmadığı için kırık protezimi tamir ettiremiyorum veya yenisini yaptıramıyorum” diyor.

Diz altı protezi kullanan ve 37 yıldır engelli olan Ömer Uğur, “Ben 1984 yılında kaza geçirdim ve diz altı protezi kullanmaya başladım. Birçok engellinin mağdur olduğu süreç aslında çok karışık. Kısaca özetlemek gerekirse, devlet 1980’li yıllarda protez ücretlerini hiç karşılamıyordu. Daha sonra 1994 yılında devlet protez yapmaya başladı. Ardından da bu yöntemden de vazgeçtiler ve ihaleye çıkarak protezleri ‘bir ayakkabıcıya’ yaptırmaya başladılar. En sonunda bundan da vazgeçerek ücretini karşılamaya karar verdiler. Fakat, SGK kapsamında karşılanan protez ve ortez ücretleri yıllar boyunca hiç artırılmadığı için arada büyük bir fark oluştu. Şu an kullandığım elektronik diz altı protezini iki yıl önce aldım ve ortalama 70 bin TL’ye satılıyordu. SGK ise bu ücretin yaklaşık 40 bin TL’sini verdi. Arada engellinin cebinden çıkan çok büyük bir fiyat farkı var” dedi.

TAMİRİNE VERECEK PARAM YOK

“Protezimin soketi bozuk, borçlarım var ve maddi imkanım olmadığı için değiştiremiyorum” diyen Ömer Uğur sözlerini şöyle sürdürdü: “Param olmadığı için kırık protezimi tamir ettiremiyorum veya yenisini yaptıramıyorum. Elektronik protez olduğu için şarj edilmesi gerekiyor. Devlet bu soket ücretinin 500 TL’sini veriyor. Piyasada bunu yaptırmak için 500 Euro istiyorlar ama ben memurum ve Türk Lirası olarak maaş alıyorum. Protezimi şarj edemezsem çalıştıramam.”

Ortez alabilmek için para biriktiriyorum diyen ve isminin açıklanmasını istemeyen bir engelli yurttaş ise “2003 yılında kaza geçirdim. Omuriliğimde sorun var ve bu nedenle de sol bacağımda daha az güç var. Sol bacağım bastığımda kırılıyor. Bu yüzden üzerine bastığımda kilitleyen bir ortez mekanizması var. Bunun piyasadaki satış fiyatı 10 -12 bin TL arasında ama SGK bunun sadece bin 500 TL’sini karşılıyor. Ortez kullanmayınca sürekli sağ bacağıma yüklenmek zorunda kalıyorum ve bu da vücuduma zarar veriyor. Kemiklerimin ve kaslarımın zarar görmemesi için benim o ortezi alıp kullanmam gerekiyor” diye konuştu.

BOZUK PROTEZLE MESAİ

Ankara’nın Cebeci semtindeki bir protez ve ortez uygulama merkezinin sahibi olan Cem Bölükbaşı da “Biz engellilere protez ve ortez yapıyoruz. Engelliler devlet yardımıyla protez ve ortez yaptırıyor. Bir engelli yurttaş hastaneden rapor alır, ardından protez veya ortez yapan firmaya gider ve firma da bunun ücretini SGK’ye fatura eder. Ancak, SGK yaklaşık 10 yıldır bu ücretlere zam yapmadığı için engelliler protez ve ortez yaptırırken çok zorlanıyor. Çünkü, arada oluşan fiyat farkı engelli vatandaşların cebinden çıkıyor. Çalışmak zorunda olanlar kırık bozuk cihazlarla işlerine gidiyor veya evlerinde oturuyorlar” ifadelerini kullandı.

ÇOCUKLAR EVDEN ÇIKAMIYOR

“Ekonomik durumu iyi olmayan ailelerin çocukları, protezi veya ortezi olmadığı için evden çıkamıyor” diyen Bölükbaşı sözlerine şunları da ekledi: “Küçük çocukların altı ayda bir yeni ortez, protez yaptırmaları gerekiyor. Çünkü bu çocuklar gelişim çağındalar ve büyüyorlar. Örneğin, standart diz altı protezine devlet yaklaşık 3 bin TL ödüyor ama engelli vatandaşlar bunu yerli malzemeden yaptırırsa protezin fiyatı 8 bin TL’ye geliyor. İthal malzemeyle diz üstü protez yaptırıldığında bunun ücreti 60- 70 bin TL’yi buluyor. Ayrıca, protezlerde bir silikon ortalama bir yıl dayanmaktadır. Deforme olmuş bir silikonun yenilenmesi için SGK 500 TL öderken protez ve ortez merkezinde silikonun ortalama fiyatı 2 bin TL’dir. Arada yine engelli yurttaşların cebinden çıkan bin 500 TL’lik bir fiyat farkı var.”

Birgün