Engellilerin Özel Bakım Merkezlerine Düzenleme

[melleseferi]

Engellilerin Özel Bakım Merkezlerine Düzenleme



Engelli bireylere yönelik özel bakım merkezleri, gürültü ve hava kirliliği olmayan, insan sağlığını olumsuz yönde etkileyecek endüstriyel kuruluşlar ile her türlü gayrisıhhi müesseselerden uzak, ulaşıma elverişli, toplu yaşam alanlarının içinde ve çevre düzenlemesi yapılmış bir yerde açılabilecek.

Engelli bireylere yönelik özel bakım merkezleri, gürültü ve hava kirliliği olmayan, insan sağlığını olumsuz yönde etkileyecek endüstriyel kuruluşlar ile her türlü gayrisıhhi müesseselerden uzak, ulaşıma elverişli, toplu yaşam alanlarının içinde ve çevre düzenlemesi yapılmış bir yerde açılabilecek.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca hazırlanan "Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği", Resmi Gazete'de yayımlanarak, yürürlüğe girdi.

Yönetmelikle engelli bireylere yönelik özel bakım merkezlerinin açılış izinlerinin verilmesi, çalışma şartları, personel standardı, denetlenmeleri, müeyyideleri, bakım hizmetlerinin kapsamı, başvuru, inceleme, kabul ile ücret tespiti ve ödemelerine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Buna göre, merkez açmak isteyenler, bir dilekçe ve merkezin açılacağı arsa veya binanın imar planı ile il müdürlüğüne müracaat edecek. İl müdürlüğünce görevlendirilecek komisyon tarafından merkez açılmak istenen bina ya da arsa görülerek binanın uygunluğu değerlendirilecek.

Merkez açmak isteyen kurucunun, merkez binasını sözleşme ile edinecekse ya da sahibi olduğu mülkü kullanacaksa tarafına yapılan bildirim tarihinden itibaren bir yıl içinde; merkez için yeni bina inşa edilecekse üç yıl içinde dosyasını tamamlayarak il müdürlüğüne teslim etmesi gerekiyor. Bu süre içinde dosyalarını teslim etmeyen ve ek süre talebinde bulunmayan kurucuların başvurusu iptal edilecek.

Merkezler, gürültü ve hava kirliliğinden uzak olacak

Merkezler, gürültü ve hava kirliliği olmayan, insan sağlığını olumsuz yönde etkileyecek endüstriyel kuruluşlar ile her türlü gayrisıhhi müesseselerden uzak, ulaşıma elverişli, toplu yaşam alanlarının içinde ve çevre düzenlemesi yapılmış bir yerde açılabilecek. Ayrıca merkez binasının bulunduğu yerin, engelli bireylerin geliş gidişlerinde trafik yönünden uygun ve emniyetli olması şartı aranacak.

Ayrıca merkez binasının sadece engelli bireylere yönelik hizmetler için kullanılacağı vurgulanan yönetmelikte, "binanın ahşap olmaması, erişilebilirlik standartlarına uygun olması, dört kattan fazla olmaması, dört kattan fazla olması halinde dördüncü katın üzerindeki katların ilgili madde hükümlerince mutfak dahil olmak üzere hizmetin işleyişini engellemeyecek amaçlarla kullanılabileceği" şartları da yer alıyor.

Binanın zemin katında eczane ve sağlık merkezi gibi sağlık hizmeti veren birimler ile Palyatif Bakım Birimi oluşturulabilecek.Merkezde engelli bireylerin kullanacağı odaların tabanının sağlığa zarar vermeyen ve kolay temizlenen bir malzeme ile kaplanması, gün ışığı alacak şekilde pencereli olması ve doğal yollardan aydınlanması, yatakhane, yemekhane, çok amaçlı salon ve dinlenme salonu gibi bölümlerin doğal yollarla havalandırılabilmesi, havalandırma ve merdiven boşlukları için gerekli güvenlik tedbirleri alınması gerekliliği de yönetmelikte yer aldı.

Ayrıca merkezlerin üç ve üzeri katlı olması durumunda asansör şartı aranırken, merkezin bedensel engelli bireylere zemin üstü katlarda hizmet vermesi durumunda asansör veya merdiven asansörü bulunması zorunlu hale getirildi.

Balkon korkulukları 150 santimden fazla olmayacak

Yatağa bağımlı engelli bireyler için de özel durumları da dikkate alınarak hareketli ve havalı yatak kullanılması, banyo ihtiyaçlarının karşılanmasında lift gibi özel düzeneklerin oluşturulması gerekiyor.

Pencere ve balkonlarda engelli bireyler için risk oluşturmayacak şekilde gerekli önlemlerin alınması; engellilerin güvenliğinin sağlanması için balkon, merdiven boşluğu, pencere ve kapılarda düşmeyi engelleyici bariyerlerin yapılması gerekiyor. Söz konusu balkon korkulukları da 150 santimden fazla olmayacak.

Engelli başına en az 2 metrekare alan şartı

Merkezin kapasitesinin tespitinde yatak odası olarak kullanılan alanların büyüklüğü esas alınırken, yaşam alanları olarak kullanılacak grup etkinlik odaları, dinlenme odaları ve çok amaçlı salon ve yemekhanenin toplam büyüklüğü, yatak odası olarak kullanılacak zorunlu alanların toplam büyüklüğünün yarısından az olmayacağı grup etkinlik odalarında engelli birey başına en az 2 metrekare alanın bulunması gerekiyor.

Bakanlık, sosyal hizmet kuruluşlarının coğrafi ve sosyal açıdan yurtta dengeli dağılımının sağlanması amacıyla ilde aynı engel grubuna hizmet veren özel bakım merkezlerinin yatak kapasitesinin yüzde 90 ve üzeri oranında dolu olması halinde o engel grubunda yeni bir merkezin açılmasına izin verecek.

Yatılı hizmet veren merkezlerde yatak odaları için de standartlar belirlendi. Buna göre odalar, en fazla dört kişilik olabilecek.

Oda içinde yer alan banyo ve tuvalet hariç olmak üzere bedensel, ruhsal veya zihinsel engelli bireyler için bir kişilik odanın en az 9 metrekare, iki kişilik odanın en az 16 metrekare, üç kişilik odanın en az 22 metrekare, dört kişilik odanın en az 26 metrekare büyüklüğünde olması gerekiyor. Yönetmelikte, ayrıca yatak odalarının iç kapıların en az 90 santimetre genişlikte ve eşiksiz olması, odada bulunan tuvalet ve banyonun kapısının dışa açılması ya da sürgülü olması şartı getirildi.

Açılış izni

Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten öncekiler de dahil olmak üzere, açılış, devir ve nakil izni olmadan usulsüz olarak merkez açtığından dolayı veya Bakanlıkça yapılan denetimler sonucunda veya mevzuata aykırı uygulamalardan dolayı merkezi kapatılan, merkezini bu yönetmelik ile belirlenen usullere uymadan kapatanların merkez açmak istemesi halinde açılış izni verilmeyecek. Buna aykırı bir şekilde verildiği tespit edilen yerlerin ise açılış izinleri iptal edilecek.

Açılış izin belgesi düzenlenen merkeze engelli birey kabul edilebilmesi için en az bir meslek personeli, bir sağlık personeli, dört bakıcı personel ve üç nöbet sorumlusu istihdam edilmesi zorunlu olacak.

Yönetmelikte belirlenen merkezin işleyişine ilişkin esaslar da düzenlendi. Buna göre, engelli birey, kendisi ya da yasal temsilcisinin talep etmesi halinde kendisine refakat edecek engelli olmayan yakını ile merkezde kalabilecek.

Engellilere psikososyal destek

Yönetmelikle bakım hizmetleri, engelli bireyin bakımına yönelik kişisel bakım ve psikososyal destek hizmetlerinin usulleri de belirlendi.

Buna göre engelli birey ailesinin, engelli bireyi ve engel durumunu kabullenmesine ve bilgilendirilmesine yönelik olarak kişisel veya grup çalışması yöntemleri uygulanacak.

Öte yandan, merkez yalnızca 0-18 yaş aralığında olan engelli bireylere hizmet verecek ise çocuk gelişimci, ruhsal veya zihinsel engelli bireylere hizmet verecek ise psikolog ya da sosyal çalıştırmacı, bedensel engelli bireylere hizmet verecekse merkezdeki engelli sayısının 60'ı geçmesi halinde fizyoterapist çalıştırılması da zorunlu hale getirildi.

Ücretlendirmelerin de belirlendiği yönetmeliğe göre, merkezlerin hizmet verdiği ve bakım ücreti Bakanlıkça ödenen engelli birey sayısının yüzde üçü oranında il müdürlüğünce tespit edilecek engelli bireyleri ücretsiz kabul etmesi gerekiyor.

Ücretsiz kontenjandan, ücreti Bakanlık tarafından ödeme kriterlerine uygun olmayan, ekonomik ve sosyal yoksunluk içerisinde bulunan engelliler yararlanacak.

Denetimler

Merkezlerin denetimleri ise Bakanlık denetçileri, Bakanlığın yetkili personeli ve il müdürlüğü tarafından yapılabilecek. Merkezin işleyişi ile ilgili denetimler, il müdürü veya il müdür yardımcısı ve en az iki mesleki personel ve bir sağlık personeli tarafından en az altı ayda bir gerçekleştirilecek.

Bakıma ihtiyacı olan her bir engelli bireyin durumu, yılda iki defadan az olmamak üzere il müdürlüğü tarafından merkezde değerlendirilecek, gerekli görülmesi halinde bakıma ihtiyacı olan engelli birey için uygulanan bakım modelinde, bakım merkezini değiştirmek ve ailesinin yanına döndürmek de dahil olmak üzere değişiklik yapılabilecek.

Merkezde yapılan kontrol ve denetim sonucunda ilgili madde hükmünde yer alan eksiklik veya aykırılıkların birinin denetim raporu ya da evrak üzerinden tespit edilmesi halinde, il müdürlüğü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının on katından elli katına kadar idari para cezası verilebilecek. Bir yıl içinde beş defa idari para cezası uygulanan merkez, Bakanlıkça kapatılabilecek.

Fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik ve ekonomik baskıya kapatma cezası

Merkezde hizmet verilen kişilere yönelik tehdit, baskı ya da özgürlüğün keyfi engellenmesini de içeren fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar veren her türlü tutum ve davranışın gerçekleşmesi halinde bunların engellenmesine yönelik gerekli tedbirleri almayan merkez hakkında adli ve idari soruşturma başlatılacak.

İdari soruşturma kapsamında, "Kurucu veya sorumlu müdürün söz konusu eylemlerden dolayı cezalandırılmasına karar verilmesi, merkezin açılış izin onayı olmadan hizmete başlaması, izinsiz olarak nakil veya devir işleminin yapılması, açılış işlemleri esnasında ibraz edilen belge ve beyanların gerçeği yansıtmadığının sonradan ortaya çıkması" hususlardan birinin tespit edilmesi halinde merkez Bakanlıkça kapatılabilecek.

Doğrudan kapatma cezası verilen merkez kurucularının tekrar merkez açmalarına izin verilmeyecek.

Söz konusu yönetmelikle 16/8/2013 tarih ve 28737 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği ile 30/7/2006 tarihli Bakıma Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.

Ancak yürürlükten kaldırılan yönetmeliğe, evde bakım hizmetlerine ilişkin kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar devam edilecek.

Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış, bir veya birden fazla hizmet binasında, birden fazla engel grubuna hizmet veren ve yeni bina inşaat yatırımı yapmayacak ve mevcut haliyle devam edecek merkezler ise hangi engel grubuna hizmet vereceğini bu yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir ay içerisinde planlayarak, il müdürlüğüne bildirmeleri gerekiyor.

Birden fazla engel grubuna hizmet veren merkezler, seçilen engel grubunun dışındaki kişileri kabul edemeyecek.

04.11.2016 – AA

Anahtar Kelimeler : Bence artık sende herkes gibisin Ölüm yollarında yalın ayak yürüdüm.
Azrail hızlı ol çok yoruldum taşıyarak yükünü. Beni geçmek için hepiniz beraber çalışın.