Engelli Sağlık Raporlarının Yenilenmesi Sorunu Nasıl Çözülecek?

[melleseferi]

Engelli Sağlık Raporlarının Yenilenmesi Sorunu Nasıl Çözülecek?



Uzun yazıları okumayı sevmiyor olabilirsiniz. Ancak eğer engelli bir birey iseniz bu yazının herhangi bir cümlesinde sizin ile ilgili bir kelime mutlaka vardır. Çünkü eğer önlem alınmazsa; mağdur edilen veya gelecekte mağdur edilecek sizsiniz.

Bilindiği üzere engelli sağlık raporlarının geçerli olabilmesi için mutlaka üzerinde geçerli olacağı süre belirtilmelidir. Sürekli raporun kişinin engel durumunda bir değişiklik olmadığı sürece geçerli olduğu da bilinmektedir. Buna rağmen geçerli raporların yenilenmesi talebi son günlerde artarak devam etmektedir. Kurumların yeni rapor istemesinde haklı sebepleri varken çoğunun da keyfi uygulamalar olduğu değerlendirilmektedir. Özellikle 30 Mart 2013 tarihli Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelik ile birlikte engel ölçüm cetvelinde yapılan değişiklikle birçok hastalıkta engel oranları düşürülmüş, engel durumunda değişiklik olmadığı halde sayısı azımsanmayacak kadar çok kişinin engel oranı %40’ın altına düşmüştür. Bu kişiler başta erken emeklilik olmak üzere kullandıkları tüm hakları kaybetmişlerdir. Burada, zaten var olan “ne engelli ne sağlıklı” kişilerin sayılarının arttığı da gözden kaçmamalı.

Engel oranındaki düşmeler nedeniyle engelli olarak işe giren hatta şu an devletin verilerinde “engelli kontenjanında” sayısal olarak yer alan binlerce engelli çalışanın, sırf raporlarının yenilenmesi ile engellilik hali ortadan kalkmıştır ve de kalkacaktır. Bu şu demektir: Halen engelli olarak kontenjanda yer alan binlerce engelli çalışanın, emeklilik zamanı geldiğinde SGK’nın yeni rapor istemesi ile engelli erken emekliliğinden yararlanması mümkün olmayacaktır. Yani engelli kontenjanında şu an erken emeklilik hakkından yararlanamayacak, yeni engellilik ölçümüne göre engelli olarak değerlendirilmeyecek binlerce kişi var. Bu sorunun başta engelliler ile ilgili STK ların dikkatini çekmesi ve Çalışma Bakanlığınca ele alınması gerekmektedir. Hiçbir düzenleme ya da uygulama vergi indirimi belgesi mağdurları gibi kazanılmış haklarını korumayan engelli çalışanları mağdur etmemeli.

Hangi kurumlar geçerli sağlık raporu varken yeni rapor istiyor? Emeklilik işlemleri için Sosyal Güvenlik Kurumu, vergi indirimi belgesi için Maliye Bakanlığı Vergi Dairesi, engelli maaşı bağlanması için raporda “sosyal yardım” ibaresi yoksa Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, evde bakım maaşı için Aile Bakanlığı Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, %90 ve üzerinde raporda ÖTV ile ilgili ibare isteyen hastane birimleri (200 lira ilave ücret almak için) veya otomobil bayileri ve hatta ücretsiz ulaşım kartı için Belediyeler…

Burada şu sorgulanmalı aslında: Bir kişinin engelli maaşı almasına sağlık kurulu mu karar verir? Vergi indirimi almasına ya da ücretsiz ulaşım hakkına ya da özel eğitim almasına ya da engelli kimlik kartı almasına hatta bireyin emekli olmasına sağlık kurulu mu karar verir? Sağlık Bakanlığı sağlık kurulları ilgili Yönetmelik çerçevesinde kişinin engel durumunun tespitini sağlar. Hastane sağlık kurulları, engel oranına veya sosyo-ekonomik durumuna göre bireylerin ne gibi haklardan yararlanacağına karar vermez. Tüm kurumların bunu bilmesi başta Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) ve Sağlık Bakanlığı olmak üzere ilgili Bakanlık ve kurumların bu hususu ortaya koymaları gerekir. Gerekir de…en son engelli maaşı bağlanması için engelli raporlarında “sosyal yardım” ya da “engelli maaşı” ibaresinin istenmesi hususunda Vakıflara yazı gönderen ASPB olmuştur ve “sınırlandırılmış rapor” ifadesi kullanarak her türlü işlem için kurumların yeniden rapor istemesinin önünü açmıştır.

Geçerli raporların yenilenmesi kimleri mağdur eder, kimlere zarar verir?

Engelli bireylerin kazanılmış haklarının kaybı olduğundan öncelikli mağdur engelli bireylerdir. Yeniden rapor almak hem maddi hem manevi kayıptır. Yeniden rapor ücreti, yeniden tetkiklerin yapılması, yeniden hastanelere gidip gelmeler, yeniden aylarca sürecek eziyet…

Peki raporların yenilenmesinin devlete bir zararı/yükü yok mu? Elbette var. Hastane sağlık kurullarının iş yükü artacak, tetkik ve muayene nedeniyle sağlık çalışanların iş yükü artacak. Ve sosyal güvelik sisteminin sırf rapor yenileme için artan giderleri…

Peki, raporların yenilenmesi kimin işine yarayacak? Ülkede engelli sayısını azaltmak mıdır amaç? İlk akla gelen bu olsa da, açıkçası hiçbir kurumun, hiçbir sistemin, sağlık giderlerini artırmak ya da insanları mağdur etmek pahasına bu amacı güdeceğini inanmıyorum.

Bizleri koruyacak düzenleme var mıdır? Eski raporların geçerli olduğuna dair hükümler Engelliler Hakkında Kanun ve raporların alımı ile ilgili Yönetmelik içinde mevcuttur. Sağlık Bakanlığı da bu konuda yaşanan sorunların çözümü için bir Genelge yayınladı. Dilerim benzer Genelge ASPB tarafından yayınlanır ve hiç değilse mevcut mevzuat kurum ve kuruluşlara hatırlatılır.

Peki, geçerli raporu olup kendisinden yeni rapor istenenler ne yapmalılar? Öncelikle, kendisinden yeni rapor isteyen kurumdan bu isteğin yazılı olarak kendisine bildirimini istesinler “…….nedenle engelli sağlık raporunuzun yenilenmesi gerekmektedir” ibareli bir yazı olmalı. Eğer kurum yetkilisi böyle bir yazı yazmazsa siz yazılı başvuru yapın: ".....tarihinde sözel olarak benden sağlık raporumun yenilenmesi talep edilmiştir (talep edenin adını biliyorsanız yazın). Raporum sürekli olduğundan, yeni rapor istenme sebebinin tarafıma bildirilmesini arz ederim" diye yazın. Yaptığınız her başvurunun yazılı olması, işlemlerinizin kayıt altına alınmasını sağlar. Bu yazılı belgelerle ister BİMER müracaatı yapar ister şikâyet mekanizmalarını harekete geçirebilirsiniz. Hatta hukuki süreç başlatabilirsiniz. Yani dava açabilirsiniz.

Burada yetkili birim, kurum ya da kişi, yeni rapor isteme mazeretinde kendini çok iyi koruyacaktır. Çünkü öyle ifadeler var ki yasal düzenlemelerde...şunu belirtebilir: “engelli kişinin ağır engellilik durumunun değiştiği düşünülmektedir, yeniden değerlendirilmesi talep edilmiştir", “engelli bireyin engel durumunun değiştiği düşünülmektedir, yeniden değerlendirilmesi…”, “sosyal yardım ibaresi raporda mevcut olmadığından…”, “bakıma muhtaçlığın değerlendirilmesi…”, “kişinin nöbet muafiyet hakkına dair bir ifade bulunmadığından…”” rapor tarihi eski olduğundan…” … bu örneklere her gün bir yenisi eklenmektedir.“

Bu sorunu yaşayan herkesin bir de şunu yapmasını öneririm: bilgiedinme.eyhgm@aile.gov.tr adresi ASPB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünün bilgi edinme adresidir. Buraya yazı yazarak "sürekli raporum olmasına rağmen sosyal politikalar İl Müdürlüğünden raporumun yenilenmesi talep edilmiştir. Geçerli raporumun yenilenmesi talebi Engelliler Yasası, Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelik ve en son Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan 2018/4 sayılı Engelli Sağlık Kurulu Raporları Geçerlilik Süreleri Hakkında Genelgeye aykırıdır. Yeni rapor istenmesi bana maddi ve manevi külfet olmakla birlikte, hastanelerin iş yükünü ve sağlık harcamalarını artıracaktır. Bu konuda engelli bireyleri mağdur etmeyecek biçimde gerekli önlemlerin alınmasını arz ederim”.

Eğer engelli bireyler olarak siz hakkınızı savunmazsanız yasal bir dayanağı olmayan ancak uygulamada yer alan haksız uygulamalar kemikleşecek sanki bir mevzuata dayanırmışçasına karşınıza çıkarılacaktır. Size engel olanlara engel olmak sizin elinizdedir. Aşağıda eski raporların geçerliliği hakkında sizlerin dayanacağı mevzuat hükümleri yer almaktadır. Okumanız dileğimle.

AYŞE SARI

SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı

SİMESEN Genel Merkez Engellilik Mevzuatı Danışmanı

TEYVAK Yönetim Kurul Üyesi

Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Engelli Danışma ve Koordinasyon Birimi

Engelliler Hakkında Kanun (5378 sayılı, Kabul Tarihi: 1/7/2005)

Mevcut Belgelerin Geçerliliği

Geçici Madde 5- (Ek: 25/4/2013-6462/2 md.)

Engelli bireylerin ilgili mevzuatına uygun olarak daha önceden almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden engellilik durumlarının tespitine veya engellilikleri dolayısıyla kendilerine veya yakınlarına kolaylıklar ya da haklar teminine yönelik olarak bu maddenin yayımı tarihine kadar verilmiş olan özürlü, sakat, çürük veya zihinsel ya da bedensel engelleri niteleyen benzeri ibareleri içeren belge, kimlik, kart ve benzeri belgelerin, geçerli oldukları süreler dâhilinde yenilenmeleri gerekmez.

Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelik.

Kazanılmış haklar

MADDE 18 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce; özürlüler için düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan özür oranları, çalışma gücü kayıp oranları, vücut iş görme gücü kaybı oranları, tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için yeniden özürlü sağlık kurulu raporu düzenlenmez.

(2) Ancak, süreli verilen raporlar ile ilgili olarak hastaneye yeniden sevk işlemi uyarınca veya herhangi bir sebeple yeni bir rapor istenmesi durumunda, özür oranları, bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden belirlenir.

Engelli Sağlık Kurulu Raporları Geçerlilik Süreleri Hakkında 2018/4 Sayılı Genelge

Konu: Engelli Sağlık Kurulu Raporları

Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik'in Özürlü sağlık kurulu raporunun geçerlilik süresi başlıklı 13'üncü maddesinde

" (1) Özürlü sağlık kurulu raporunun sürekli olup olmadığı ile süreli raporlarda raporun geçerlilik süresi mutlaka belirtilir.

(2) Özürlü sağlık kurulunca kişinin özür durumunun sürekli olduğuna karar verilmesi durumunda, özürlü sağlık kurulu raporunun ilgili bölümünde bu durum belirtilir. Ancak özür durumunun değişmesi halinde, kişinin talebi üzerine rapor ve buna bağlı kişinin özür oranı yeniden belirlenir.

(3) Özürlü sağlık kurulunca özürlünün özür durumunun sürekli olmadığına karar verilmesi halinde de bu husus ilgili bölümde belirlenerek özürlü sağlık kurulu raporunun geçerlilik süresi belirtilir. Zaman içinde değişebilen veya kontrolü gerektiren hastalıklar, hastanın önceki özürlü sağlık kurulu raporu da kurula sunularak, özürlü sağlık kurulunun belirleyeceği süre içinde yeniden görüşülür ve karara bağlanır.

(4) Bu Yönetmelik hükümlerine göre alınmış olan sürekli raporlar ile süreli raporların geçerlilik süresi dolmadan tekrar rapor alınmak istenmesi durumunda, mükerrer rapor tanzimini önlemek maksadıyla, ilgililerin daha önce özürlü sağlık kurulu raporu alıp almadıklarına ilişkin beyanı istenir. İlgilinin beyanı üzerine veya bir başka şekilde, evvelce özürlü sağlık kurulu raporu verilmiş olduğunun tespiti halinde tekrar rapor verilmez. Kullanım amacına uygun olarak düzenlenmiş ve bu Yönetmelik hükümlerine göre alınmış olan sürekli raporlara sahip kişilerden kurumlarca yeniden rapor istenilmez. " hükümleri ile düzenleme yapılmıştır.

Ancak uygulamada özellikle engelli raporları düzenlenirken geçerlilik süresi konusunda tereddütler yaşandığı anlaşılmıştır. Engel durumu sabit kişilere sürekli raporlar yerine süreli raporlar düzenlendiği ve bu durumun hasta mağduriyetine yol açtığı tespit edilmiştir. Bu itibarla aşağıda hususların açıklanmasına ihtiyaç duyulmuştur.

a) Bireyin engel durumunun sabit kalması (uzuv ve organ kaybı gibi) veya artması söz konusu olan hastalıklar için sürekli rapor düzenlenmesi,

b) Yeni bir engel durumunun ortaya çıkması veya mevcut engellilik durumunda bir değişiklik meydana gelmesi halinde, bireyin talebi ve ilgili branş hekiminin sağlık kuruluna şevki uygun görmesi üzerine süre aranmaksızın engellilik durumu yeniden değerlendirilir ve yeni rapor düzenlenmesi,

c) Kurumların ilgili mevzuatları gereğince, gerekçesi belirtilerek yazılı kontrol muayenesi talebinde bulunulması durumunda sağlık kuruluşunca yeniden rapor düzenlenmesi,

d) Bireyin engel durumunun ilaç tedavisi, cerrahi tedavi ve/veya rehabilitasyon uygulamaları ile zaman içinde azalma ihtimali olduğu ve hastalık bulgularının tam olarak görülemediği hallerde süreli rapor düzenlenmesi,

gerekmektedir.

Uygulamanın Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik'te yer alan hükümler ile yukarıda vurgulanan esaslara uygun olarak yürütülmesinin engelli raporları vermeye yetkili tüm sağlık kuruluşlarına duyurulması ve konuya gerekli hassasiyetin gösterilmesi hususunda;

Gereğini rica ederim.

Prof. Dr. Eyüp GÜMÜŞ

Bakan a. Müsteşar

21.02.2018 - Yaşadıkça

Derleyen: Ayşe Sarı


Etiketler : KAYSERİ ERCİYES ÖZAY GENÇLİK VE SPOR KULÜBÜ DERNEĞİ KAYSERİ ERCİYES ÖĞRETİM ÜYELERİ DERNEĞİ KAYSERİ ERCİYES OKÇULUK SPOR KULÜBÜ DERNEĞİ KAYSERİ