GEBELİKTEN KORUNMA KALICI YÖNTEMLER

[melleseferi]

GEBELİKTEN KORUNMA KALICI YÖNTEMLER

Kadında cerrahi sterilizasyon ("tüplerin bağlanması")

Vazektomi (Erkekte uygulanan Cerrahi Sterilizasyon)

Erkekte sperm hücrelerinin testislerden depolandıkları bölgelere geçişinin cerrahi yöntemlerle kalıcı olarak bozulması işlemidir. Bu işlem sonrasında ejakülasyon esnasında boşalan sıvının dış görünüşünde hiç bir değişiklik olmaz, ancak sıvıda sperm hücreleri olmadığından gebelik oluşmaz.

Bu yöntemle sperm "kanallarında" ciddi hasar oluştuğundan tüplerin eski haline getirilmesi çok zordur.

Koruyuculuk Oranı ve Koruma Süresi

Koruyuculuk oranı %100'e yakın olmakla beraber uygulanan yöntem ve bazı bireysel özellikler nedeniyle çok nadiren gebelik oluşabilir (%1).

Koruyuculuğu hemen başlamaz. Operasyon öncesinde depolanan spermlerin atılması için genellikle 20 ejakülasyon (boşalma) gerekir. Koruma süresi ömürboyudur.

Uygulanması

 
 En sık uygulama şekli lokal anestezi altında skrotum (testisleri içinde barındıran kese) cildine yapılan ufak bir kesiden vaz deferenslerin dışarı alınması ve bir kısmının kesilip çıkarılması ve kalan uçların yakılması şeklindedir. 15-30 dakikalık bir anestezi süresi içerisinde uygulanabilir. Hastanede kalmayı gerektirmez.
 

Koruyuculuğun başladığını anlayabilmek için bir kaç kez spermiogram (sperm sayımı) yapılarak azospermi (sperm sayısının sıfır olması) durumu gözlenmelidir.

Kimlerde Uygulanması Sakıncalıdır

İleride çocuk sahibi olmak isteyip istemediği konusunda kararsız olan erkeklerde uygulanmaz.

Eşin rızası olmadan yapılan uygulamalarda eş boşanma söz konusu olduğunda "çocuk sahibi olamama" nedeniyle haklı bir boşanma talebinde bulunabilir.

Avantajları

Lokal anestezi altında uygulanabilen emniyetli bir yöntemdir ve tek bir uygulamayla kalıcı kontrasepsiyon sağlar.

Dezavantajları

Yaşam şartlarındaki değişiklik nedeniyle yeniden çocuk sahibi olmak istediğinde tekrar operasyon gerektirir. Bu operasyonlar maliyeti yüksek ve başarı şansları düşük operasyonlardır.

Riskleri

Genel olarak emniyetli bir operasyondur. Lokal anestezik maddeye karşı aşırı duyarlılık dışında operasyon bölgesinde enfeksiyon, hematom (kan toplanması) ve sperm granulomu gibi nadir yan etkiler %1 uygulamada görülür.

Yan Etkiler

Önceleri vazektominin ateroskleroz (damar sertliği) ve kalp krizi, testis ve prostat kanseri gibi uzun dönemde oluşan yanetkileri olduğu düşünülmekteydi. Son çalışmalar bunları doğrulamamaktadır.

Uyarılar

İleride çocuk isteği oluşması ihtimalini çok iyi gözden geçirin. Eşinizin de mutlaka onayını alın. Operasyon sonrasında koruyuculuk hemen başlamaz. Sperm incelemesinde azospermi oluşana kadar ek bir korunma yöntemi uygulamak gerekir.

Özel durumlar

Eşin gebe kalması

Çok ender görülen bir durumdur. Kanalların aldıkları tüm hasara karşın yeniden birleşmelerine bağlı olarak ortaya çıkar. Operatör hatası pratik olarak mümkün değildir ancak yine de bir etken olabilir.

Vazektomi sonrasında yeniden çocuk sahibi olma arzusunun ortaya çıkması

Bu zor bir durumdur. İleri derecede hasar görmüş kanalları tekrar geçirgen hale getirme operasyonları başarı oranları oldukça düşük operasyonlardır. Başarı sağlanamazsa ve çocuk arzusu devam ederse TESA veya MESA gibi yöntemlerle testisten aspirasyon yoluyla sperm toplama yöntemlerine başvurmak gerekebilir.

 
Erkekte cerrahi sterilizasyon

Kadında Cerrahi Sterilizasyon ("Tüplerin Bağlanması")

Ovulasyon (yumurtlama) döneminde salınan oositin (yumurta hücresi) sperm hücresi tarafından döllendiği kanalcıklara fallop tüpü adı verilir. Uterusun sağında ve solunda birer adet olmak üzere iki adet fallop tüpü bulunur.

Sterilizasyon, fallop tüplerinin geçirgenliğinin cerrahi yöntemlerle kalıcı olarak bozulması işlemidir. Tüplerin geçirgenliği yakma, bağlama ya da tüplerin etrafına halka takılması suretiyle bozulduğunda oosit ile sperm hiçbir şekilde karşılaşamadığından gebelik oluşmaz.

Bu yöntemle tüplerde ciddi hasar oluştuğundan tüplerin eski haline getirilmesi çok zordur.

Koruyuculuk Oranı ve Koruma Süresi

Yöntemin koruyuculuk oranı %100'e yakın olmakla beraber uygulanan cerrahi işlemin niteliği (yakma veya bağlama gibi) ve bazı bireysel özellikler nedeniyle çok nadiren gebelik oluşabilir.

Koruma süresi ömürboyudur.

Uygulanması

Uygulamaya geçmeden önce kadının ve eşinin imzalı onayı gerekir.

En sık uygulama şekli genel anestezi altında, laparoskopi yöntemiyle tüplerin yakılması şeklindedir.

Ameliyat öncesi gerekli ön incelemeler yapılır ve randevu verilir. Randevu sabahı birşey yiyip içmeden hastaneye gelmek gereklidir. 30 dakikalık bir anestezi süresi içerisinde uygulanabilir. Genellikle geceyi hastanede geçirmek gerekmez.

Kimlerde Uygulanması Sakıncalıdır

İleride çocuk sahibi olmak isteyip istemediği konusunda kararsız olan kadınlarda uygulanmaz. 30 yaşın altında olan kadınlarda uygulanması, kadının henüz doğurganlık döneminin ortalarında olması ve ileride muhtemel bir eş değişikliği yapmak ve yeni bir aile kurmak durumunda olabilmesi nedeniyle sakıncalıdır.

Eşin rızası olmadan yapılan uygulamalarda eş boşanma söz konusu olduğunda "çocuk sahibi olamama" nedeniyle haklı bir boşanma talebinde bulunabilir.

Avantajları

Koruyuculuğu çok yüksek bir yöntemdir ve tek bir uygulamayla kalıcı kontrasepsiyon (korunma) sağlar.

Dezavantajları

Yaşam şartlarındaki değişiklik nedeniyle yeniden çocuk sahibi olmak istediğinde tekrar operasyon gerektirir. Tüplerin geçirgenliğinin tekrar sağlanmaya çalışıldığı bu operasyonlar başarı şansları düşük ve maliyetleri yüksek operasyonlardır.

Riskleri

Genel anestezi ile yapıldığında tüm genel anestezi risklerini, laparoskopi ile yapıldığında tüm laparoskopik operasyon risklerini taşır.

Uyarılar

İleride çocuk isteği oluşması ihtimalini çok iyi gözden geçirin. Eşinizin de mutlaka onayını alın.

Doktorunuzla hangi yöntemi uygulayacağını konuşun. Laparoskopi yöntemi oldukça basit bir yöntemdir, ancak her doktor tarafından uygulanmamaktadır. Eğer laparoskopi yöntemi uygulanması için engel teşkil edecek tıbbi bir durum söz konusu değilse bu yöntemi uygulayan bir doktor tercih edin.

Özel durumlar

Tüp ligasyonuna rağmen gebe kalınması

Çok ender görülen bir durumdur. Tüplerin aldıkları tüm hasara karşın yeniden kanal oluşturmalarına bağlı olarak ortaya çıkar. Operatör hatası pratik olarak mümkün değildir ancak yine de bir etken olabilir. Tüp ligasyonu sonrası oluşan gebeliklerin önemli bir kısmı dış gebelik olduğundan ilk önce bu yönde inceleme yapılır. Dış gebelik saptanırsa uygun tedaviye geçilir. Rahimiçi gebelik saptanırsa ve bebek isteniyorsa gebelik devam ettirilir. Bebek istenmiyorsa ve gebelik süresi yasal sınırı aşmamışsa tahliye edilir. Gebelik sonlandırıldıktan sonra korunma yöntemlerinin tekrar gözden geçirilmesi ve uygun bir yöntem seçilmesi gerekir.

Tüp ligasyonu sonrasında yeniden çocuk sahibi olma arzusunun ortaya çıkması

Bu gerçekten problemli bir durumdur. İleri derecede hasar görmüş tüpleri tekrar geçirgen hale getirme operasyonları başarı oranları oldukça düşük ve maliyetleri yüksek operasyonlardır. Başarı sağlanamazsa ve çocuk arzusu devam ederse IVF (tüp bebek) yöntemine geçmek gerekebilir.