ŞARBON ANTHRAX BASİLİ

[melleseferi]

ŞARBON : ANTHRAX BASİLİ

Basillus Anthracis spor formda bir bakteridir. Akut enfeksiyon hastalığı olarak başlar. Anthrax genelde sıcak kanlı hayvanlarda bulunur fakat insanları da etkileyebilir. Anthrax sporları kuru formda saklanabilir veya parçalara ayrılabilir. İnsanlar tarafından hava yolu ile alındığında bu parçalar solunum yoluna yerleşir ve bir haftada hastayı öldürebilir.

Anthrax nerede bulunur?

Anthrax basili daha çok tarım ve hayvancılıkla uğraşan bölgelerde görülür. Bu nedenle güney - orta Amerika, Asya, Afrika ve Karayib’ lerde diğer bölgelere oranla daha fazla Anthrax basili bulunur. Anthrax insanlara  hasta hayvana temas sonucu deri yolu ya da hayvanın yan ürünlerini yiyen insanlara sindirim yolu ile bir diğer bulaşma yolu olan  toprakta saklı duran basillerin atmosfere karışması sonucu solunum yolu ile bulaşabilir. Hastalıklı ölmüş hayvanlar ya da yan ürünleriyle temas halinde bulunan insanlar Anthrax  için risk grubunu oluştururlar.

Anthrax nasıl bulaşır?

Anthrax enfeksiyonu hava yolu, deri yolu ya da sindirim bağırsak sistemi yolu ile insanlara bulaşabilir. Basillus Anthracis mikroorganizması toprak altında yıllarca saklı durabilir. Bu mikroorganizma yine deri teması ya da hava yolu ile insanlara bulaşması mümkündür. Anthrax ayrıca enfekte olmuş hayvanların ürünlerinin az pişmesi ile de insanlara sindirim yolundan bulaşmış olur.

Anthrax belirtileri nelerdir?

Hastalığın belirtileri bulaşma şekillerine göre değişiklikler gösterir. Belirtiler  ortalama 7 gün içinde ortaya çıkar.

Deri yolu ile bulaşma.

Derideki bir çatlak ya da yara izine değen kontamine olmuş ürünler kişiyi hasta yapmaya yeter. İlk dönemlerde deri enfeksiyonu hatta daha çok böcek ısırığı görünümünde kaşıntı ile başlayan  bu kızarıklıklar zamanla kistleşip acısız ülser yaralarına benziyorlar. 1-3 santim çapında ve ortasında karekteristik bir siyah nokta (nekrotik bölge) bulunuyor. Tedavi edilmeyen vakaların %20’si ölümle sonuçlanıyor. Antimikrobiyal tedavi ile ölümlerin önüne geçilebilir.

Solunum yolu ile bulaşma

Başlangıçta belirtiler genel bir üşütme belirtisine benziyor fakat birkaç gün sonra belitiler ağırlaşıp, solunum şoklarına neden olabilir. Bir iki gün içinde solunum anthrax ‘ı ölümle sonuçlanabilir.

Mide bağırsak sistemi ile bulaşma

Kontamine olmuş etlerin yenilmesi sonucu mide bağırsak sistemi mukozasında belirli bölgelerde ülserasyonlar oluşur. Bu ülserasyonlar  mide kanamaları, mide bulantısı, iştahsızlık, karın ağrısı, ateş yüksekliği ve ishalle kendini gösterir. Vakaların %25 ile %60 ‘ ı ölümle sonuçlanır.

Enfeksiyondan ne kadar sonra belirtiler ortaya çıkar.

Kuluçka dönemi ortalama 7 gündür.

Anthrax’ın tedavisi :

Doktorlar tedavide etkili antibiyotikler kullanırlar.

Anthrax ‘ın bulaşmasını önlemek için ne yapılabilir?

Anthrax aşısı yüksek risk grubuna uygulanabilir. Antrax ‘ı önlemek için anthrax olduğu düşünülen ölü hayvanların dezenfeksiyonunun sağlanması gerekir.  Kürk gibi hayvansal ürünleri iyi dezenfekte etmek ve tabiki hayvanları aşılamak en etkili yöntemlerdendir. İyi pişmemiş etleri yerken dikkatli davranmak gerekir. Şüpheli çiftlik hayvanlarına ve hayvan ürünlerine temas etmemeye dikkat edilmelidir.  Anthrax aşısı %93 oranında deri anthrax ‘ına karşı koruyuculuk gösterir.

Anthrax aşısının yan etkisi var mıdır?

Diğer bütün aşılar gibi anthrax aşısı da uygulanan bölgede acı, ağrı, şişme, kızarma, lokal ateş yüksekliği yapar fakat bunlar kısa sürer. Fakat kabarıklık birkaç hafta kadar sürebilir, sonra yine kaybolur. Aşı alanı dışında %5 den %35 kadar iştahsızlık, kas ağrısı, ateş görülebilir. Yine bu semptomlar birkaç hafta sonra kaybolur. Ciddi vakaların görülme olasılığı oldukça azdır. Önceden anthrax geçirmiş hastaya aşı yapıldığında ağır tablolar ortaya çıkabilir.

Herkes Anthrax aşısı olmalı mıdır?

Risk gurubu içinde bulunan kişiler aşı olmalıdır. Çiftlik bölgelerinde yaşayan insanlar aşı olabilirler. Hamile kadınlar aşılanmamalıdır. Gerektiği zaman 18 ila 65 yaş arası kişiler aşılanabilir. Ciddi alerjik reaksiyonu olanlarda, 18 yaşından küçüklerde, bağışıklık sistemi rahatsızlığı olanlarda, MS hastaları ve  sinir sistemi hastalığı geçirenlerde anthrax aşı uygulaması sakıncalı olabilir.

Biyolojik silah olarak da kullanılan şarbon basili anthrax geniş kitlelere bu mikrobun bulaşmasının kolaylığı, üretim imkanları ve maliyetinin düşük olması nedeniyle fakir ülkelerin savaş sırasında tercihleri arasında yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne  (WHO) göre tam 47 tane biyolojik ajan bulunuyor. Bunlardan bazıları:

Veba   , Tifo   , Brusella  , Çiçek , Kore humması ,Kongo humması , Rift vadisi humması  , Japon mankafa hastalığı, Grip virüsleri

 Kaynaklar

WHO Dünya Sağlık Örgütü internet sitesi

Web MD sağlık sitesi

Arnot Ogden internet sağlık sitesi