ÇOCUKLARDA GÖZ KAYMASI- ŞAŞILIK
Şaşılık Nedir?
Şaşılık (göz kayması) gözlerin birbirine paralel bakmaması durumudur. Doğuştan olabileceği gibi daha ileri yaşlarda da görülebilir. Gözlerde kayma sürekli olmayabilir, çocuk dikkatle yakın bir nesneye baktığında ya da uykusuz, yorgun, ateşli olduğu zamanlarda çıkabilir. Bazı çocuklar güneşte kaymaları arttığı için rahatsız olurlar ve tek gözlerini kapatırlar, bazen de daha iyi görebilmek için başlarını kaymadan duydukları rahatsızlığın en az olduğu pozisyonda tutarlar.
Ne Zaman Görülür?
Doğumda bebeklerin gözü gelişimini tamamlamamıştır. Görmenin hemen hemen normal düzeye ulaşması ve renk hissinin gelişmesi 3-4. ayda olur. İlk 3 aylık dönemde gözlerde kayma tespit etmek zordur. Bu dönemdeki bebeklerde çoğu zaman gözler paralel değildir. 3. Aydan sonra gözlerin pozisyonu belirginleşir. 3-4 aydan sonra çocuğunuzun gözünün kaydığını farkederseniz, konuyu mutlaka bir göz doktoruyla görüşün.
Neden Olur?
Doğumsal şaşılıklar, genellikle ilk 6 ayda ortaya çıkar. En sık nedeni gözleri hareket ettiren kaslarla bu kasların sinirlerinin uyumsuzluğudur. Doğumsal şaşılıkların daha az görülen nedenleri doğumsal katarakt, tümörler ve enfeksiyondur. Gözü kayan çocuklarda mutlaka göz dibi muayenesi yapılmalıdır.
6. aydan sonra görülen şaşılıkların nedeni göz bozuklukları, çoğunlukla da hipermetropidir. Böylesi durumlarda gözlük kullanımı şaşılığı kısmen veya tamamen düzeltir.
Göz tembelliği
Göz tembelliği gözde herhangi bir hastalık olmaksızın gözün görmeyi öğrenememesine bağlı görme azlığıdır. Görme yeteneği, doğuştan 6 yaşa kadar öğrenilerek kazanılır. Herhangi bir nedenle gözün görmesi engellenirse göz görmeyi öğrenemeyecek ve tembellik gelişecektir. Bunun en sık nedeni şaşılıktır.Daha az rastlanan nedenler arasında doğumsal katarakt, ileri derecede göz bozukluğu (miyopi, hipermetropi, astigmatizma) gibi çocuğun görmesini engelleyecek sorunlar,-özellikle tek gözdeyse- sayılabilir.
Ne zaman ve nasıl tedavi edilir?
Şaşılık ve göz tembelliği temel olarak;
Ameliyatla
Gözlük kullanarak
Tek göz kapatılarak tedavi edilebilir
Doğumsal şaşılıkların tek tedavisi ameliyattır ve erken dönemde yapılmalıdır. Çünkü iki gözle birden görmenin oluşabilmesi için ameliyat mümkün olduğunca erken yapılmalıdır. Yapılabilecek en büyük hata, ameliyatın okul çağına kadar ertelenmesidir.
Göz bozukluğuna bağlı şaşılıklarda gözlük, kaymayı kısmen veya tamamen düzeltebilir. Bazılarında ise, gözlük şaşılığı düzeltmeye yetmez, bu durumda şaşılığın düzelmeyen bölümü ameliyatla düzeltilir.
Göz tembelliğinin tedavisi gören gözün kapatılmasıdır. Burada amacımız, sağlam gözü kapatarak, tembel gözü görmeye zorlamaktır. Kapama tedavisi süresince düzenli göz kontrolleri gereklidir. Gözün ne süreyle kapatılacağına, çocuğun yaşı ve her iki gözdeki görme keskinliğine göre karar veririz.
Yalancı şaşılık
Bebeklerin burun köklerinin geniş olması nedeniyle gözlerde içe kayma varmış gibi bir görünüm oluşur. Biz buna yalancı şaşılık diyoruz. Çocuk büyüdkçe, burun kökü daralır ve şaşılık görünümü ortadan kalkar.
Sonuç olarak
Çocuğunuzun gözünde kayma olduğundan şüphe ediyorsanız gecikmeden bir göz doktoruna başvurunuz. Ameliyat ihtimali sizi korkutmasın, unutmayın, ameliyat –eğer gerekiyorsa- bazen tek tedavi yöntemidir ve ne kadar erken davranırsanız, çocuğunuzun görmesi o ölçüde korunmuş olur.