Torba Kanun’dan Engelliler ile İlgili Çıkan Kararlar

[melleseferi]

Torba Kanun’dan Engelliler ile İlgili Çıkan Kararlar



Mecliste görüşülen son torba kanun ile engellileri ilgilendiren bir çok konuda kararlar alındı. Meclisten çıkan engelliler ile ilgili kararlar neler?

Mecliste görüşülen son torba yasa ile engellileri ilgilendir bir çok konuda düzenlemeler yapıldı ve kararlar alındı. Özellikle 2022 engelli aylıklarında mecliste görüşülen konuları, 2022 maaşına ait muhtaçlık sınırının yükseltileceğini Torba Yasayla 2022 Maaşı Muhtaçlık Sınırı Yükseltiliyor başlıklı yazımızda bildirmiştik. Onun haricinde torba kanunla engelliler ile ilgili neler yapılacak, neler düşünülüyor? Bu konuda gündemdeki haberi paylaşıyoruz.

Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun kapsamı genişletildi. Kanun kapsamında hayatını kaybedenler ile malûl olanlara bağlanan aylıklarda ortaya çıkan eşitsizlikler giderildi, yeni kapsama dâhil edilen hak sahiplerine geriye dönük müracaat hakkı sağlandı.

Patlayıcı maddelerin incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hale getirilmesi işlemlerinde görevli kamu görevlilerin, görevlerinden dolayı ve bu kişilerin görevleri nedeniyle saldırıya maruz kalan eş, çocuk, torun, ana, baba ve kardeşleri de, maruz kaldıkları yaralanma veya hastalık sonucu ölmeleri veya engelli hâle gelmeleri durumunda nakdi tazminat alacak ve aylık bağlanacak.

Aylık bağlanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesi gereğince öğrenim durumuna göre belirlenecek giriş derece ve kademesi esas alınacak ve aylık hesaplanırken 30 yıl fiilen hizmet vermiş sayılacak. Bu kapsamda mülga hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanacak vazife malullüğü aylığının %25 artırımlı tutarından az olamayacak

1/1/2012 tarihinden öncesi hariç olmak üzere, ölüm ve malûllük sebepleri yapılan değişiklikler kapsamına giren yeni hak sahipleri; müracaat etmeleri halinde kanunla düzenlenen haklardan aynı usul ve esaslar çerçevesinde yararlanabilecekler. Ancak nakdi tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla, geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmayacak.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca ruhsatlandırılan gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerince açılan özel engelli bakım merkezleri gibi sosyal hizmet kuruluşlarıyla ilgili yeni düzenlemeler yapıldı. Özel sosyal hizmet kuruluşlarına ağır yaptırımlar getirilirken, şiddet (fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik şiddet) ve yalan beyanda bulunma suçlarına doğrudan kapatma cezası verilecek.

Hizmet verilen kişilere yönelik şiddeti (tehdit veya baskı ya da özgürlüğün keyfî engellenmesini de içeren, fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar veren her türlü tutum ve davranış) engellenmesine yönelik gerekli tedbirleri almayan kurucu veya sorumlu müdüre dört yüz günden az olmamak üzere adli para cezası verilecek.

1 yılda 5 idari para cezası alan kuruluş kapatılacak
Kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine, hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veya aykırılığın tespiti halinde Aile ve Sosyal Politikalar il müdürlükleri tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının 10 katından 50 katına kadar idari para cezası verilecek. Verilen para cezası Temmuz-2013 itibariyle 8036.80 TL’den az olamayacak.

Belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi halinde idari para cezası 2 kat tutarında uygulanacak. Verilen ek süre içinde de eksiklik veya aykırılık giderilmezse kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılacak.

Ayrıca;

Kuruluşta hizmet verilen kişilere yönelik tehdit veya baskı ya da özgürlüğün keyfi engellenmesini de içeren, fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar veren her türlü tutum ve davranışın gerçekleşmesi ve bu tutum ve davranışların engellenmesine yönelik gerekli tedbirlerin kuruluş tarafından alınmadığının denetim raporu ile tespit edilmesi;
Kurucu veya sorumlu müdürün kuruluşta hizmet verilen kişilere karşı işlediği sıralanan fiillerden dolayı mahkûm olması,
Kuruluşun açılış izin onayı olmadan hizmete başlaması, izinsiz devir ve nakil işlemi yapılması,
Kuruluşun açılış işlemleri esnasındaki ibraz edilen belge ve beyanların gerçeği yansıtmadığının sonradan ortaya çıkması
halinde bakanlıkça doğrudan kapatılacak.

Faizsiz konut kredisi hakkı kapsamı genişletildi; 2985 Sayılı Toplu Konut Kanunu Ek 2 nci Maddesinden harp ve vazife malulleri ile vazife malullüğü aylığı alan dul ve yetimler de yararlanacak. Verilecek kredi bir konut ile sınırlı olacak. Ayrıca ilgili mevzuatına göre harp veya vazife malulü sayılanlardan görev veya sınıf değiştirerek çalışmaya devam edenler ile çalışmaya başlaması nedeniyle aylıkları kesilenlerde bu haktan yararlanabilecek.

Terörle mücadelede hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve terör malullerine istihdam hakkı genişletildi, Devlet Personel Başkanlığına resen atama yetkisi verildi.

Kanun kapsamında malullük aylığı bağlanması koşullarının oluşup, oluşmadığının tespiti “Sosyal Güvenlik Kurumunca” yapılacak.

İçişleri Bakanlığınca hak sahibi olduğu belirlenerek Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve Başkanlıkça atama teklifi yapılanlar atanması zorunlu olacak.

Harp veya vazife malulü sayılanlar, vazife malulü sayılan erbaş ve erler dâhil askeri personeli ile Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup personel, 5434 sayılı Kanunun mülga 45 inci maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında olanlardan vazife malulü sayılanlar istihdam hakkından yararlanacak,

Ayrıca; Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna ait fabrika, işletme, müessese veya bağlı ortaklıklarda görevli olanlardan patlayıcı maddelerin üretimi, incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hale getirilmesi sırasında oluşacak patlamalardan dolayı hayatını kaybedenler de istihdam hakkından yararlanacak.

Görevleri nedeniyle malul sayılıp hayatta olan kişiler, çalışabilir durumda olsa dahi, aile fertlerine istihdam hakkını devredebilecek.

Bir başkasının bakımına muhtaç olacak derecede engelli olanlar, kanunda sayılan kurumlarda görev yapanlar, istihdam hakkını sağlayan olayın meydana geldiği tarihten sonra söz konusu kurum ve kuruluşlarında görev yapmakta iken bu görevinden ayrılmış olanlar ile kırkbeş yaşını bitirmiş olanlar istihdam hakkından faydalanamayacaklar.

Terörle Mücadele Kanunu kapsamında 45 yaşını doldurduğu için istihdam hakkından yararlanamayacak olanlara, hazırlanacak yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde İçişleri Bakanlığı’na müracaat etmeleri şartıyla istisna getiriliyor.

Hak sahiplerinden ilköğretim, ortaokul, ilkokul mezunu olanlar hizmetli unvanlı kadrolara; ortaöğretim ve yükseköğretim mezunu olanlar ise memur unvanlı kadrolara atanabilecek.

Gerekli bildirimi ve istihdamı sağlamayan Kamu kurum ve kuruluşlarına Devlet Personel Başkanlığınca resen atama teklifi yapılabilecek.

Atama işlemlerinin, atama teklifinin kamu kurum ve kuruluşuna intikalinden itibaren otuz gün içerisinde yapılması zorunlu olacak.

Atama teklifleri Devlet Personel Başkanlığınca 2015 yılı sonuna kadar kura usulü ile yapılacak.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunda değişiklikler yapıldı. Ücretsiz seyahat kapsamı genişletildi ve çeşitli indirimler sağlandı.

Gazi, vazife malulü sayılarak aylık bağlananların kendileri, eşleri, evli olmayan 25 yaşını doldurmamış olan çocukları, anne ve babaları; harp veya vazife malulü sayılanlardan sınıf veya görev değiştirerek çalışmaya devam edenler ile vazife malulü sayılarak aylık bağlananlar, demiryolları ve denizyollarının şehir içi ve şehirlerarası hatlarından, belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehir içi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanacak.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında çalışmaya başlamaları nedeniyle ödenmekte olan aylıkları kesilenlerin kendileri ile eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış çocukları, anne ve babaları; harp veya vazife malulü sayılacak şekilde hayatını kaybedenlerin ya da aynı kapsamda aylık almaktayken hayatını kaybedenlerin eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış olan çocukları, anne ve babaları; engelliler için sağlık kurulu raporuyla yüzde 40 ve üzerinde engelli olduğunu belgeleyen Türk vatandaşlarının kendileri, ağır engellilerin kendileri ile birlikte birden fazla olmamak üzere birlikte yolculuk ettikleri refakatçileri de bu imkândan faydalanacak.

Türk vatandaşı olan 65 yaş ve üzeri kişiler de, şehir içi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak, demiryolları ve denizyollarının şehirlerarası hatlarından ise yüzde 50 indirimli olarak yararlanacak.

İlgili kuruluşlar isterlerse 60 ile 65 yaş arası kişilere de, bu hizmetleri ücretsiz ya da indirimli sağlayabilecek.

Ücretsiz veya indirimli seyahat hakkını kullandırmayanlara mülki idare amiri tarafından idari para cezası uygulanacak. Cezalar geçerli bu haktan faydalandırılmayan her kişi için toplu taşıma aracının tarifesi üzerinden elli tam bilet bedeli tutarında olacak.

Vatani hizmet tertibinden aylık bağlananlar, harp ve vazife malulleri, harp ve vazife malulü olup çalışmaya başlayanlar ile aylıkları kesilenlerin ikametgâhlarında kullandıkları elektrik enerjisi ücretinde % 40′tan; belediyelerce tahakkuk ettirilecek su ücretinde ise % 50′den az olmamak üzere indirim uygulanması öngörüldü.

Yetim aylığı alan ve ücretsiz seyahat hakkı olanlardan bu aylıkları almaya devam ettikleri müddetçe ücretsiz seyahat hakları saklı tutuldu.

5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanunda değişiklikler yapıldı. Aylık miktarının hesaplanması memur maaş katsayısına endekslendi.

Aylık bağlanmasına esas miktar Temmuz 2013 itibariyle (9500 x memur maaş katsayısı 0,076791) 729,51 TL’dir.

Kanun gereği Temmuz 2013 itibariyle yetkili sağlık kuruluşları tarafından çalışma gücü kaybı;

%40-%59 arası belirlenenler için%60’ı; 437,70 TL(kendilerine)

%60-%79 arası belirlenenler için%80’i; 583,60 TL(kendilerine)

%80-%100 arası belirlenenler için%100’ü; 729,51 TL(kendilerine)

Ölenlerin ise tamamı üzerinden yapılacak paylaştırma tutarında(hak sahiplerine) ödeme yapılacak.

Ayrıca ölenlerin anne ve babasına aylık bağlanmasında, gelir şartına bakılmayacak.

Vazife malûllerin aylık bağlanması sürecindeki ve koşullarındaki farklılıklar kaldırılıyor. İntibak yoluyla iyileştirmeler sağlanıyor, ek ödeme ile eğitim ve öğretim yardımı gibi haklardan tüm Vazife malûllerinin yararlanması sağlanıyor.

Her ne sebeple olursa olsun vazife malûlü sayılarak aylık bağlanmış malûllerden ölenler ile vazife malûlü sayılmasını gerektiren olaylar nedeniyle hayatını kaybedenlerin ana veya babalarına aylık bağlanması sürecindeki farklılıklar ortadan kaldırılmış, hiçbir şart aranmaksızın aylık bağlanması sağlanmış ve aylık bağlanmasında aranan koşullarında eşitlik sağlanmıştır. Vazife malûlü aylık ödemelerinin alt tutarı, 16 yaşından büyükler için tespit edilen bir aylık asgari ücretin net tutarından az olmayacaktır. Temmuz-2013 itibariyle 16 yaşından büyükler için net asgari ücret: 803,68 TL’dir.

Ayrıca; vazife malulü kamu görevlilerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına veya malul olanların kendilerine bağlanan aylıklarda intibak yapılmak sureti ile iyileştirmeye gidiliyor.

Sivil iştirakçilere uygulanacak azami derece ve kademenin belirlenmesinde, öğrenim durumları ve hizmet sınıfları itibarıyla 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre yükselebilecekleri derece ve kademe esas alınacak

Harp malûlleri, terörle mücadele ile güvenlik ve asayiş hizmetleri kapsamında malûl sayılanlara ve yakınlarına yapılan ek ödeme ile eğitim ve öğretim yardımı gibi haklardan diğer vazife malûlleri de yararlanabilecek.

Görev veya sınıf değiştirerek çalışmaya başlaması nedeniyle aylıkları kesilenlerde eğitim ve öğretim yardımından yararlanmaya devam edecek.

Bu yardım yılda bir kez 1 Eylül-31 Aralık tarihleri arasında yapılacak. Engellilere yönelik hizmetler sunan özel eğitim okullarına gidenlerde bu yardımdan yararlanacak.

Yasa ile öngörülen eğitim ve öğretim yardımı Temmuz-2013 itibariyle;

- İlköğretim (gösterge 1250 x memur maaş katsayısı) için yaklaşık 96 TL,

- Ortaöğretim (gösterge 1875 x memur maaş katsayısı) için yaklaşık 144 TL,

- Yükseköğretim (gösterge 2500 x memur maaş katsayısı) için yaklaşık 192 TL,’dir

Kaynak: kha.com.tr

Etiketler: Engelli Hakları, Engelli İstihdamı, Engelli Maaşı, Engelliler İçin Projeler