Covid-19 Aşıları ve Nöromüsküler Kas Hastalıkları

[kayseriengelliler]

Covid-19 Aşıları ve Nöromüsküler Kas Hastalıkları



SARS-CoV2 pandemisinin kontrolü, COVID-19 bulaşma olasılığını azaltmak için tasarlanmış dünya çapında bir aşılama programına bağlıdır.

Pandeminin başlamasından sonraki 12 ay boyunca çok sayıda aşı geliştirilmiştir. New York Times Koronavirus Aşı Takip programına göre, 63 aşı şu anda insanlar üzerinde klinik çalışmalarda değerlendirilmektedir ve bu tarihe kadar 18’inde son aşamalara gelinmiştir (Faz 3 çalışmalar).

Mevcut aşılardan önde gelenleri farklı etki mekanizmaları sunmaktadır:

Viral spike proteinlerine karşı bir bağışıklık yanıtı sağlamak üzere tasarlanmış mRNA bazlı aşılar (Moderna ve Pfizer/BioNTech)

Genetiği değiştirilmiş adenovirüsler aracılığıyla koronavirüse karşı bağışıklık yanıtını artıran adenovirüs bazlı aşılar (CanSino, Gamaleya, Johnson & Johnson, Oxford-AstraZeneca)

Koronavirüsün içerdiği çeşitli proteinlere karşı oluşan bağışıklık yanıtına dayalı protein bazlı aşılar (Vector, Novavax, diğerleri)

Pasifleştirilmiş koronavirüse verilen yanıta dayalı inaktive edilmiş virüs bazlı aşılar (SinopharmBeijing, Sinopharm-Wuhan, Sinovac)

Pfizer/BioNTech ve Moderna tarafından geliştirilmiş olan iki mRNA bazlı aşıya FDA, Kanada ve Birleşik Krallık tarafından acil durum onayı verilmiş ve Pfizer/BioNTech aşısı 16 yaş ve üzerindeki kişiler için Avrupa’da EMA onayı alınmıştır. Her iki aşı da altta yatan ciddi bir tıbbi durumu bulunmayan sağlıklı gönüllülerde test edilmiş ve bunlarda SARS-CoV2 enfeksiyonunu önlemede % 90’ın üzerinde etkinlik göstermiştir. Az miktarda yan etki saptanmış olup bu yan etkiler birkaç gün devam eden lokal ağrı, ateş, titreme ve kas ağrısı şeklinde izlenmiştir. Aşılama programları şu anda ya hazırlık aşamasındadır ya da erken aşamadadır. Aşılardan bazıları ise belirli ülkelerde (örneğin Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’de Sinopharm aşısı) veya belirli popülasyonlarda onay almıştır.

Sık Sorulan Sorular

Aşağıdaki sorular, nöromüsküler hastalığı olanlar, onların bakıcıları ve doktorları tarafından en sık sorulan sorulardır:

1. Bir veya daha fazla aşı onaylandığında aşı olmaya uygun muyum?

Çoğu ülkede aşıların dağıtımı, öncelikle yaşlılar ve altta yatan ciddi sağlık koşulları nedeniyle tehlikeye açık gruplara ve onların potansiyel olarak risk taşıyan bakıcılarına sunulacaktır. Sağlık otoriteleri veya sağlık bakanlığı internet siteleri dağıtım süreçleri hakkında ayrıntılı bilgi ve kılavuzlar sağlayabilir, ancak nöromüsküler hastalıkları özel bir başlık altında toplamayabilir. Ayrıca aşılar, onaya bağlı olarak sadece belirli yaş grupları için uygun olabilir.

2. Aşılama için öncelikli grupta mıyım?

Nöromüsküler hastalığı olan çoğu kişinin “tehlikeye açık” grupta olduğu kabul edilmiştir ve 2020 yılı boyunca COVID-19’dan korunmak için katı önlemler uygulanmıştır. Başka bir grup ise “tehlikeye oldukça açık” olarak tanımlanabilir (bkz. WMS görüş ve tavsiye belgesi “COVID-19 ve nöromüsküler hastalığı olanlar ”, paragraf 1) ve bu kişilerde aşılama bir öncelik olabilir, ancak ulusal sağlık otoritesine ait kılavuzlar ve tanımlar ülkeler arasında farklılık gösterecektir. Nöromüsküler hastalığı olan tüm hastalara ülkelerinde bir aşılama programı başladığında, doktorları ile iletişim halinde kalmalarını ve kendi durumları ve bakıcılarının aşı uygunluğunu netleştirmelerini tavsiye ediyoruz.

3. Bir aşı onaylandıktan sonra aşı olabilir miyim yoksa aşılama yoluyla COVID-19 veya diğer ciddi yan etkilere yakalanma riski altında mıyım?

Şu anda onaylanmış veya çalışmalarının son aşamasında olan aşılarda COVID-19 riski bulunmamaktadır. Geliştirilmekte olan herhangi bir canlı aşı olup olmadığını bilmiyoruz. Çalışmaya katılan gönüllülerde yan etkiler hafif ve geçici olup aşının faydaları daha ağır basmaktadır. Nöromüsküler hastaların bu açıdan bir fark göstereceğine ait bir gösterge bulunmamaktadır.

Spesifik nöromüsküler tedavilerle ilgili olarak, özellikle klinik çalışmalardaki belirli aşılar için, aşılamanın ne zaman yapılacağına ilişkin kısıtlamalar ve aşılama ile nöromüsküler tedavi arasındaki etkileşim konusunda belirsizlikler olabilir. Bu tür tedavileri almakta olan hastalar, ilacı üreten firma ile iletişime geçebilecek olan doktorlar veya tedavi gördükleri merkezler ile görüşmelidir.

4. Nöromüsküler durumum aşının çalışma şeklini etkiler mi?

Şimdiye kadar onaylanan aşıların etki mekanizmaları nöromüsküler hastalıkların aşıların yan etkisinde bir artış oluşturmayacağını düşündürmektedir. Bağışıklık sistemini etkilemeyen nöromüsküler bozuklukların da aşının çalışma şeklini etkilemeyeceği düşünülmektedir. Ancak çalışmalar 12-85 yaş arası sağlıklı kişilerde yapılmıştır. Bildiğimiz kadarıyla hiçbir gönüllüde nöromüsküler hastalık bulunmamaktaydı ve bu nedenle, nöromüsküler hastalığı olanlar üzerindeki spesifik etkilere veya aşı üzerinde nöromüsküler hastalıkların etkilerine ilişkin hiçbir kanıt yoktur.

5. Bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar (bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar) alıyorum. Aşı olabilir miyim?

Evet. Şimdiye kadar onaylanmış veya çalışmaları devam etmekte olan aşıların enfeksiyon riski yoktur. Bununla birlikte, bağışıklığın baskılanmasının aşılamanın etkinliğini potansiyel olarak azaltıp azaltmadığını henüz bilmiyoruz, bu nedenle aşılamadan sonra da önlemler (maske takmak, sosyal mesafe koymak) gerekli olacaktır.

6. Halen önemli olabilecek bilinmeyen konular nelerdir?

Nöromüsküler hastalığın kendisi veya tedavisi ile bağışıklık sisteminin etkilendiği durumlarda, aşının çalışmalardaki kadar etkili olup olmayacağı belirsizdir. Bu, aşının işe yaramayacağı anlamına gelmez, ancak maske takmak ve sosyal mesafeyi korumak gibi önlemlerin enfeksiyondan kaçınmak için önemi devam edecektir. Şu anda, herhangi bir aşının diğerlerine tercih edilmesini önerecek yeterli kanıt bulunmamaktadır.

Nadir olanlar da dahil olmak üzere tüm yan etkiler, yalnızca aşılama programının ilerleyen süreçlerinde bilinecektir. Ancak şimdiye kadar, aşıyı reddetmeyi gerektirecek bir durumu destekleyen herhangi bir kanıt mevcut değildir.

*Bu yazı World Muscle Society’nin “COVID-19 and people with neuromuscular disorders: World Muscle Society advice – Vaccines” başlıklı yazısının çevirisidir. Metnin orjinaline buradan / Türkçe pdf formatına ise buradan ulaşabilirsiniz. Dokümanın çevirisi Prof. Dr. Haluk Topaloğlu tarafından oluşturulmuştur.

kasder.org.tr