ERKEK İNFERTİLİTESİ
Gebelik oluşturamayan bir çiftte sorun %40 oranında erkekle ilgili, %20 durumda da hem erkek hem de kadınla ilgilidir.
Erkek genital fizyolojisi
Aynen kadındaki gibi erkekte de hipotalamustan pulsatil olarak (dalgalanmalar şeklinde) salgılanan GnRH, hipofiz bezinden FSH ve LH hormonu salgılanmasını uyarır. LH testislerde bulunan Leydig hücrelerinden testosteron salgılanmasını sağlarken, FSH Sertoli hücrelerine etki ederek spermatogenezi (sperm üretimini) başlatır. Spermler yaklaşık olarak 72 günde olgunlaşır ve 14 gün gibi bir sürede depolanacakları bölgeye taşınırlar.
Spermlerin üretildikleri halleriyle dölleyebilme özellikleri çok zayıftır. Ejakülasyon (boşalma) aşamasına gelmeden önce meni adı verilen sıvıya dönüşmeleri gerekir. Yaklaşık 4 ml. hacmindeki meninin %60'ı seminal vezikül adı verilen yapı tarafından oluşturulur. Bu vezikülün sağladığı sıvı meninin koagüle olmasını sağlar. Prostat salgıları ise meninin %20'sini oluştururlar ve bu sıvıda spermin, asit fosfataz ve likefaksiyonu ("sulanmayı") sağlayan proteolitik enzimler bulunur. Prostat en dış kısımda yeralan organ olduğundan ejakulasyonda ilk boşalan sıvı prostat sıvısıdır ve en canlı spermler bu sıvı içinde yeralırlar.
Erkek infertilitesi nedenleri
Erkek infertilitesinde varikosel gibi testis ve komşu dokulardan kaynaklanan bozukluklara sık rastlanır.
Gonore (bel soğukluğu) ve diğer enfeksiyonlara bağlı sperm iletim kanalı bozukluklarının oranı %8-10'dur.
Hiperprolaktinemi ve diğer hormon bozuklukları %1 oranında infertilite nedenidir.
Koitus (cinsel ilişkiyle ilgili) problemler: prematür ejakülasyon (erken ejakulasyon), anorgazmi (orgazm olamama), impotans (penisin sertleşmemesi) ender rastlanan nedenler arasında yeralır.
Klinefelter sendromu: bu sendrom 47 XXY şeklindeki kromozom bozukluğunu ifade eder (normal kromozom yapısı 46 XX). Fazladan varolan X kromozomu sperm üretiminin olmamasına neden olur. Yaklaşık binde 4 oranında görülen bir durumdur. Mozaik kromozom yapısında (47 XXY yapısının yanında bazı hücrelerin normal kromozom yapısına sahip olması) az sayıda sperm üretimi olabilir.
Bilinmeyen nedenler: erkek infertilitesi için yapılan incelemelerin önemli bir kısmında hiçbir neden bulunamaz.
Erkek infertilitesinde yapılacak muayene ve incelemeler
Ürolojik muayene
spermiyogram
gerekli durumlarda antisperm antikor
gerekli durumlarda LH, FSH, prolaktin seviyeleri
şüpheli durumlarda Klinefelter sendromu araştırması için karyotipleme (kromozom haritası çıkarılması)
testis biyopsisi: (azospermi yani hiç sperm olmaması durumunda yapılan ileri bir incelemedir)
Gebelik oluşturmak için uygulanan tedaviler
Tedavi, bulunan nedene yönelik olarak üroloji uzmanınca yapılır.
Varikosel operasyonu
Varikosel sağlıklı ve fertil (gebe bırakabilme özelliği olan) erkeklerin %8-10'unda bulunabilen bir durumdur. Bu yüzden ameliyat kararı verilmeden önce spermiyogramda bozukluğun bu nedene bağlı olduğundan emin olmak gerekir.
Vazektomi geri döndürülme operasyonları
Sperm iletim kanallarındaki tıkanıklıkların açılması
Hormon ve diğer ilaçlarla tedavi
IUI (inseminasyon)
MESA-TESA, ICSI gibi ileri teknolojiler
Donör sperm inseminasyonu (Türkiye'de uygulanmamaktadır. Sperm bankasından alınan spermler kadına nakledilir.)
Kayseri Engelliler Derneği Telefon 0533 392 33 88
